Psychoza
"Psychoza" to ogólny termin odnoszący się do zniekształceń i zaburzeń myślenia, odczuć i zachowań, prowadzących do utraty zdolności testowania rzeczywistości. Objawia się urojeniami, halucynacjami, zaburzeniami myślenia, rażąco zdezorganizowanym lub nieprawidłowym zachowaniem motorycznym oraz objawami negatywnymi (APA, 2013). Na poziomie kategorycznym zaburzenia ze spektrum schizofrenii obejmują schizofrenię, zaburzenie schizofreniczne, zaburzenie schizoafektywne, zaburzenie urojeniowe, krótkotrwałe zaburzenie psychotyczne, zaburzenie psychotyczne wywołane substancjami/lekami, zaburzenie schizotypowe (osobowości), zaburzenie psychotyczne spowodowane innym stanem chorobowym, katatonię oraz inne określone i nieokreślone zaburzenia ze spektrum schizofrenii i inne zaburzenia psychotyczne (APA, 2013; WHO, 2018). Co ważne, objawy psychotyczne można znaleźć w szeregu innych zaburzeń, choć nie jako cecha definiująca, w szczególności w zaburzeniach nastroju (duża depresja i choroba afektywna dwubiegunowa), zaburzeniach związanych z substancjami i uzależnieniami, zespole stresu pourazowego, zaburzeniu osobowości typu borderline i zaburzeniach neuropoznawczych (np. choroba Alzheimera). Na poziomie objawów objawy psychotyczne i podobne do psychotycznych występują również w populacji ogólnej, a osoby z takimi doświadczeniami mogą wymagać opieki lub nie.
Schizofrenia na przestrzeni czasu doczekała się wielu węższych i szerszych definicji. Jest to zaburzenie psychotyczne, które przyciąga najwięcej uwagi, a jednym z powodów może być to, że jest najbardziej powszechne; na przykład częstość występowania schizofrenii w ciągu całego życia wynosi około 0.9%, w porównaniu do 0.3% w przypadku zaburzeń schizoafektywnych (Perala i in., 2007). Większość pacjentów/pacjentek otrzymuje leki przeciwpsychotyczne, jednak nie poprawiają one wyników funkcjonalnych. Około 50-75% pacjentów/pacjentek odstawia leki, a wskaźnik nawrotów jest wysoki nawet u pacjentów/pacjentek, którym przepisano leki przeciwpsychotyczne drugiej generacji (Moritz i in., 2014). Leczenie psychologiczne jest korzystne w łagodzeniu objawów, nawet w przypadku braku leczenia farmakologicznego, gdzie 40% pacjentów/pacjentek osiąga znaczącą poprawę objawową (Morrison i in., 2014). Jedną z najskuteczniejszych interwencji psychologicznych jest Trening Metapoznawczy (MCT), oparty na Terapii Poznawczo-Behawioralnej (CBT), będącej jedną z zalecanych metod leczenia psychoz (NICE, 2014).